บริษัทญี่ปุ่นมีแผนจ้างต่างชาติน้อย
มีเพียง 1 ใน 4 ของบริษัทญี่ปุ่นที่มีแผนจ้างแรงงานต่างชาติ ภายใต้โครงการส่งเสริมแรงงานอพยพใหม่ของรัฐบาล จากโพลสำรวจล่าสุด ทำให้นายกรัฐมนตรีชินโซ อาเบะยากที่จะแก้ไขปัญหาตลาดงานในญี่ปุ่นที่มีความเข้มงวดมานานหลายทศวรรษ
นอกจากนี้ บริษัทที่อาจจ้างแรงงานต่างชาติภายใต้โครงการใหม่ไม่มีแผนจะให้การสนับสนุนใดๆ กับพนักงานต่างชาติ ทั้งที่พัก ทักษะภาษาญี่ปุ่น หรือการให้ข้อมูลในการใช้ชีวิตในญี่ปุ่น จากผลสำรวจของรอยเตอร์
ผลสำรวจชี้ให้เห็นถึงความท้าทายที่ญี่ปุ่นต้องเผชิญด้านการขาดแคลนแรงงานเนื่องจากเข้าสู่สังคมผู้สูงวัย ซึ่งกดดันรัฐบาลให้ผ่อนคลายกฎระเบียบที่เข้มงวดเรื่องแรงงานต่างชาติลง ที่ผ่านมา การอพยพเข้าประเทศญี่ปุ่นถือเป็นเรื่องต้องห้าม เนื่องจากเป็นประเทศที่แบ่งแยกเรื่องชาติพันธุ์อย่างรุนแรง
โดยผลสำรวจชี้ว่า การขาดทักษะด้านภาษา ช่องว่างทางวัฒนธรรม ค่าใช้จ่ายในการฝึกอบรม ทักษะที่ไม่เข้ากัน และปัจจัยที่ว่าแรงงานต่างชาติไม่สามารถอาศัยอยู่ในญี่ปุ่นได้อย่างถาวรภายใต้ระบบใหม่เป็นปัจจัยที่ทำให้บริษัทกังวลที่จะจ้างแรงงานต่างชาติ
กฎหมายซึ่งมีผลบังคับใช้ในเดือนเม.ย. กำหนดให้มีวีซ่า 2 ประเภทสำหรับพนักงาน ออฟฟิศใน 14 ภาคส่วนที่ประสบกับปัญหาขาดแคลนแรงงาน เช่น การก่อสร้างและการพยาบาล โดยตั้งเป้าดึงดูดแรงงานต่างชาติให้มาทำงานในระดับนี้มากถึง 345,000 คนที่ญี่ปุ่นภายใน 5 ปี
แต่ผลสำรวจชี้ว่า รัฐบาลอาจต้องดิ้นรนเพื่อให้ได้แรงงานตามที่ต้องการเพื่อผ่อนคลายสถานการณ์ด้านแรงงาน
“ ค่าใช้จ่ายด้านการเรียน ความเสี่ยงด้านคุณภาพ ส่งผลให้เกิดค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นในการจ้างงานแรงงานต่างชาติ” ผู้จัดการคนหนึ่งในบริษัทผลิตยางระบุในแบบสำรวจ โดยบริษัทเขาไม่มีแผนจะจ้างแรงงานต่างชาติ
“ เราเคยพลาดจ้างแรงงานต่างชาติ แต่พวกเขาไม่อาจหลอมรวมเข้ากับวัฒนธรรมที่แตกต่างได้” ผู้จัดการบริษัทผลิตโลหะเขียนในแบบสำรวจ
โดยผลสำรวจที่จัดทำขึ้นในวันที่ 8 – 17 พ.ค.ชี้ว่า 41% ของบริษัททั้งหมดไม่พิจารณาจ้างแรงงานต่างชาติเลย 34% ไม่มีแผนจะจ้าง และมีบริษัทเพียง 26% ที่มีความตั้งใจจะจ้างแรงงานต่างชาติ
ผลสำรวจรายเดือนที่จัดทำโดยสื่อนิกเคอิ เอเชียน รีวิวเพื่อรอยเตอร์ชี้ว่า มีบริษัทขนาดใหญ่และขนาดกลาง 477 แห่งที่ตอบแบบสอบถามโดยไม่เปิดเผยชื่อ และมีประมาณ 220 บริษัทที่ตอบคำถามเรื่องแรงงานต่างชาติ
ภายใต้กฎหมายใหม่ แรงงานที่อยู่ในประเภทมีทักษะเฉพาะสามารถอยู่ในญี่ปุ่นได้ 5 ปี แต่ไม่สามารถพาสมาชิกครอบครัวมาอยู่ได้ อีกประเภทหนึ่งคือผู้มีทักษะสูงที่ไม่ใช่ชาวญี่ปุ่น ซึ่งสามารถนำครอบครัวมาได้ รวมถึงอาศัยในญี่ปุ่นได้นานกว่า
โดยทั่วไป แรงงานต่างชาติมักถูกมองว่าเป็นแรงงานราคาถูกในญี่ปุ่น 77% ของบริษัทจะไม่เปลี่ยนแปลงระดับค่าจ้างเมื่อมีการจ้างงานแรงงานทักษะเฉพาะ มี 16% ที่คาดว่าค่าจ้างจะลดลง และมีเพียง 6% เท่านั้นที่จะปรับค่าจ้างขึ้น
ผู้จัดการคนหนึ่งในบริษัทผลิตเหล็กเขียนตอบแบบสำรวจว่า แรงงานต่างชาติ “ จะช่วยแก้ปัญหาขาดแคลนแรงงาน ทำให้ค่าจ้างโดยรวมลดลง”
ปัจจุบัน ญี่ปุ่นมีแรงงานต่างชาติประมาณ 1.28 ล้านคน มากกว่าจำนวนแรงงานต่างชาติเมื่อทศวรรษก่อนกว่าสองเท่า แต่มีเพียง 2% ที่เป็นกำลังแรงงาน ประมาณ 260,000 คนจากหลายประเทศ เช่น เวียดนามและจีนมาฝึกงาน ซึ่งสามารถอยู่ในญี่ปุ่นได้ 3 – 5 ปี
