จีนจ่อเลิกนโยบายลูก 2 คน
รัฐบาลจีนกำลังเคลื่อนไหวเพื่อยกเลิกกฎข้อบังคับที่เข้มงวดในการควบคุมการเกิดของประชากร เนื่องจากมีความกังวลเพิ่มขึ้นเกี่ยวกับการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ และอัตราการเกิดที่ลดลง
ภายใต้กฎหมายวางแผนครอบครัวในปัจจุบัน คู่สามีภรรยาส่วนใหญ่ในจีนถูกจำกัดให้มีบุตรได้เพียง 2 คน หลังการผ่อนคลายนโยบายเดิมคือนโยบายลูกคนเดียวเมื่อปี 2559 ข้อบังคับนี้ดูจะมีการผ่อนคลายมากขึ้นอีกภายใต้ร่างปฏิรูปใหม่ของประมวลกฎหมายแพ่งของประเทศ โดยการอนุญาตให้ครอบครัวมีบุตรได้หลายคนเป็นครั้งแรกในรอบหลายทศวรรษ
อ้างอิงจากแถลงการณ์ย่อที่เปิดเผยเมื่อวันที่ 28 ส.ค. จากสภาประชาชาชนแห่งชาติ กฎหมายใหม่ที่ปรับแก้ไขจะไม่มีเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับการวางแผนครอบครัวอีก
โดยกฎหมายใหม่จะยังไม่เสร็จสมบูรณ์จนกว่าเดือนมี.ค.ปี 2563 และยังไม่มีข้อบ่งชี้ว่าที่ชัดเจนว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร หรืออาจมีเงื่อนไขกฎข้อบังคับอื่นๆที่ยังคงมีอยู่กับครอบครัวชาวจีน
รัฐบาลจีนกังวลว่าประเทศจะขาดแรงงานจากผลกระทบของนโยบายลูกคนเดียวของพรรคคอมมิวนิสต์ที่บังคับใช้มาตั้งแต่ปี 2522
หลายทศวรรษที่ผ่านมา นโยบายวางแผนครอบครัวนี้ทำให้คนรุ่นใหม่อายุน้อยมีภาระต้องดูแลทั้งพ่อแม่และปู่ย่าตายายเพิ่มขึ้น
“ โดยเฉพาะในหลายเมือง ค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูลูกสูงขึ้นมาก ตั้งแต่เกิดไปจนถึงเข้าโรงเรียน ค่าใช้จ่ายทางเศรษฐกิจและเวลาเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ คนรุ่นใหม่จำนวนมากที่อยู่ในเมืองจึงไม่อยากมีลูก ” อ้างอิงจากความเห็นในหนังสือพิมพ์พีเพิลเดลี่เดือนส.ค.
ตั้งแต่มีนโยบายลูกคนเดียว สัดส่วนของประชากรผู้สูงอายุในวัยสูงกว่า 65 ปีเพิ่มจำนวนขึ้นจากประมาณ 4% เป็นเกือบ 10%
หลังการประกาศของรัฐบาลในเดือนต.ค. ปี 2558 ว่าจะไม่มีการบังคับใช้นโยบายลูกคนเดียวอีก มีการสนับสนุนให้คู่สมรสมีบุตร 2 คน โดยมีการเผยแพร่ความเห็นที่มีชื่อว่า “ การให้กำเนิดบุตรเป็นเรื่องของครอบครัวและของชาติ ” เมื่อวันที่ 6 ส.ค.2559 ในหนังสือพิมพ์พีเพิลเดลี่ภาคภาษาอังกฤษซึ่งเป็นกระบอกเสียงให้กับพรรคคอมมิวนิสต์
แต่ความเปลี่ยนแปลงก็ยังไม่ทำให้อัตราการเกิดเพิ่มขึ้น ในปี 2560 อัตราการเกิดของประเทศจีนโดยรวมอยู่ที่ 1.6 ต่อผู้หญิงหนึ่งคน ซึ่งต่ำกว่าตัวเลข 2.1 ที่มีการประเมินว่าจะช่วยให้จำนวนประชากรของประเทศมีเสถียรภาพ
นักวิจารณ์ชี้ให้เห็นถึงการออกตราไปรษณียากรประจำปีนักษัตรกุนในปี 2562 ที่เป็นรูปหมูพ่อแม่กับลูกหมู 3 ตัว ซึ่งถือเป็นสัญญาณชี้ว่าพรรคคอมมิสนิสต์เตรียมพร้อมจะเคลื่อนไหวเรื่องนี้ โดยเมื่อปี 2559 เคยมีการออกตราไปรษณียากรประจำปีนักษัตรวอกเป็นรูปลิงอุ้มลูกลิง 2 ตัว ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์การรณรงค์เผยแพร่นโยบายลูก 2 คน
ก่อนหน้านี้มีการวิจารณ์นโยบายลูกคนเดียวที่มีมานานหลายทศวรรษว่าเป็นนโยบายที่โหดร้าย ถึงแม้จะสามารถทำให้อัตราการเกิดลดลงได้ตามที่รัฐบาลต้องการก็ตาม เพราะผู้หญิงที่อยากมีลูกคนที่ 2 จะถูกบังคับให้ทำแท้ง หรือไม่ก็ต้องจ่ายค่าปรับสูงมาก หรือไม่ก็ถูกไล่ออกจากบ้าน
ผลที่ตามมาของนโยบายลูกคนเดียวคือจำนวนประชากรเพศชายที่มากกว่าเพศหญิง เพราะหลายครอบครัวต้องการลูกชายไว้สืบสกุล โดยในปี 2559 อัตราผู้ชายชาวจีนอยู่ที่ 1.15 ต่อผู้หญิงชาวจีนหนึ่งคน
มายา หวังจากกลุ่ม Human Rights Watch ระบุว่า นโยบายที่เจ็บปวดแต่จำเป็นของจีนได้กลายเป็นการดูหมิ่นต่อวัฒนธรรมของจีน
“ ฉันคิดว่าทุกครอบครัวในจีนสะเทือนใจกับนโยบายวางแผนครอบครัว ทุกครอบครัวสามารถบอกเล่าให้คุณฟังถึงเรื่องที่แม่ หรือป้า หรือลุง ที่ต้องถูกบีบให้ทำแท้ง หรือทิ้งลูกของตัวเองในอดีต ” เธอกล่าว
